تروریسم سایبری
بسمه تعالی
در عصر اطلاعات مواجه با نوع جدیدی از تروریسم در فضای سایبر هستیم، به طوری که امروزه در پذیرش تروریسم سایبری به عنوان نوع جدیدی از تروریسم کمتر تردیدی وجود دارد. تروریسم سایبری نه همچون یک نوع یا شیوه از اقدام های خشونت آمیز تروریستی است که بتوان به طور دقیق در زیر تروریسم جایش داد و نه ویژگی هایش محدود به ویژگیهای جرائم سایبری است که آن را در این دسته نهاد. فضای سایبر دارای گستره ای جهانی و بدون مرز، پوشیده و پنهان، ناهنجارمند و کنترل ناپذیر است. ارزشها و هنجارهای این فضا شاید از جهت عنوان با آنچه در فضای فیزیکی می بینیم، یکی باشد ولی از حیث کیفیت و ماهیت متفاوت است. یکی از برجسته ترین این ارزشها "امنیت" است. در کنار امنیت فضای سایبری، شاید "تبادل و آزادی اطلاعات" یکی از مهمترین ارزش ها در فضای سایبر است. فضای سایبر ماهیتاً برای آزادی گردش اطلاعات شکل گرفته و محدودیت در این فضا معنا ندارد. با این حال تعارض ارزش ها در فضای سایبر بوجود آمده است و در این میان ارزش امنیت در برابر ارزش آزادی اطلاعات قرار دارد به گونه ای که نقض هر یک احتمالاً در راستای دفاع از دیگری صورت می گیرد.
همانند تعریف "تروریسم"، عبارت "تروریسم سایبری"معانی متفاوتی را برای افراد گوناگون دارد و جهت پوشش دادن دامنه وسیعی از فعالیت ها به کار برده شده است. این عبارت با ترکیب واژه های فضای سایبر و تروریسم، در دهه 1980 توسط بری کلین ابداع گردید و آن را اینگونه تعریف کرد: ( سوء استفاده عمدی از یک سیستم، شبکه یا مؤلفه اطلاعاتی رایانه ای برای تحقق هدفی که مؤید یا تسهیل کننده مبارزه یا اقدام تروریستی است ).
مثلاً "زیبر" بدون ارائه تعریفی از تروریسم سایبری برای تحلیل حمله های تروریسم سایبری قائل به سه نتیجه است: 1.اختلال در داده ها یعنی تخریب، تغییر، حذف یا غیر قابل دسترس کردن آن ها؛ 2.خسارات دیجیتالی (غیر ملموس) یا خسارت فیزیکی؛ 3.اجرای اهدف سیاسی، مانند ترساندن مردم، مجبور کردن دولتی به اینکه به شیوةخاصی عمل کند یا تغییر ساختار سیاسی.
در فضای سایبر معمولاً آثار وقوع بزه گسترده است. انتشار ویروس یا کرمهای رایانه ای نمونه ای از اقداماتی است که آسیب های گسترده ای دربر دارد. ویژگی برجسته این اقدامات برای تروریستها این است که بدون وارد آوردن خسارت جانی یا فیزیکی می توانند ضررهای اقتصادی وارد نمایند. بنابراین کمتر در معرض سرزنش افکار عمومی قرارمی گیرند. برای مثال ویروس I LOVE YOU در سال 2001 منجر به 7/8 میلیارد دلار خسارت شد.
فضای سایبر امکان سازمان یافتگی شبکه ای را به گروه های تروریستی می دهد. اعضای یک گروه سازمان یافته تروریستی با استفاده از فضای سایبر به راحتی با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند و دیگر نیازی به مکان فیزیکی و حمایت دولتی ندارند. برنامه ریزی و هماهنگی از طریق ارتباطات شبکه، به دلیل افزایش سرعت وکاهش هزینه های ارتباطات، افزایش پهنای باند، اتصال گسترده و جهانی آن، آسان شده است.برای مثال از طریق رایانامه (پست الکترونیک) توافقات حاصل می شود، بدون اینکه نیازی به گردهمایی فیزیکی باشد. همین مسأله در مورد جذب اعضاء برای سازمان نیز وجود دارد،سازمان اعضای خود را به راحتی از سراسر جهان جذب می نمایند. تحقیقات کارشناسان حاکی ازآن است: << تروریست ها در مسیر آخرین فناوریهای شبکه بندی سازمانی قرار دارند.آن هابا مهار کردن فناوری اطلاعات و رویکرد به ساختارهای شبکه ای و دوری از ساختارهای سلسله مراتبی، بر انعطافپذیری، واکنش پذیری، و ترمیم پذیری خود می افزایند.>>
در رده بندی دیگری تحت عنوان "عملیات اطلاعات"، توسط "زنینی" و "ادواردز" از متخصصین جنگ شبکه ای، اقدامات تهاجمی توسط تروریست ها را به سه دسته تقسیم نموده اند: یک: استفاده تروریستها از فناوری های اطلاعات مثل اینترنت برای مدیریت افکار و تبلیغات، دو: حملات مختل کننده با استفاده از اینترنت و دیگر شبکه های رایانه ای، سه: حملات ویرانگر با استفاده از این فناوری ها. توضیح اینکه، مدیریت افکار و تبلیغات هم حاوی اثرگذاری بر افکار عمومی و هم دربردارنده امکان استخدام اعضاء جدید است.آخرین گونه تعدی، حمله ویرانگر است که موجب تخریب واقعی سیستم های مجازی و فیزیکی شامل سیستم های انرژی، منبع آب، و کنترل ترافیک میشود.
برای آنکه مقداری جزئی تر به موضوع بنگریم، استفاده گروه های تروریستی از فضای مجازی را مد نظر می گیریم. همان طور که اشاره شد طبق آمار امروزه بیشترین جزب نیرو توسط گروه های جهادی و سلفی از جمله داعش، جبهه النصره و دیگر گروه های تروریستی که در سوریه و عراق فعالیت دارند از این ابزار بهره کافی را می برند. مثلا داعش در شبکه های مجازی همچون تلگرام و... کانال های فراوانی دارد و در فضای مجازی به راحتی یارگیری میکند و افکار خود را منتقل و حتی آموزش نحوه ساخت بمب های انتحاری یا حتی برنامه ریزی برای حمله انتحاری به منطقه ای را تدارک می بیند. مثال واضح آن در حملات پاریس . نیروهای امنیتی بعدها متوجه شدند که این حمله تروریستی از طریق شبکه های مجازی طرح ریزی شده بود و تروریست هایی که در این حمله دست داشتند به شکل البته رمز گذاری شده از طریق شبکه های مجازی با هم ارتباط برقرار می کردند.
نتیجه گیری:
در نهایت شاید امروزه همه مردم دنیا به شکل ملموس مثل عراق یا سوریه یا حتی آنچه در پاریس گذشت، حملات تروریستی، به برکت استفاده تروریست ها از فضای مجازی را حس نکنند. ولی در آینده ای نزدیک (شاید هم اکنون در برخی از کشورها) شاهد پارادوکسی میان "آزادی اطلاعات" و "امنیت" خواهند بود. اینکه شهروندان به سمت کدام یک روند، معلوم نیست ولی این که قانون گذاران و دستگاه های امنیتی چه در غرب و چه در شرق گزینه امنیت بیشتر به ازاء از بین رفتن بیشتر آزادی اطلاعات را انتخاب کنند کم کم دارد نمود و علنیت پیدا میکند. همانطور که در قانون گذاریهای اخیر مجلس آمریکا و کمسیون اروپا و دیگر کشورها شاهد آن بودیم و خواهیم بود. مثل سازمان NSA (امنیت ملی آمریکا) که اعمال خود را با این مسئله مشروعیت می بخشد و طبق اعترافات ادوارد اسنودن مکالمات میلیونها نفر در آمریکا و حتی جهان را ظبط و رصد می کند. حتی شبکه اجتماعی مثل فیسبوک را ملزم به ارائه ی اطلاعات مشترکین خود کرده است.
توضیحات:
در تعریف لغوی می توان گفت فضای سایبر یا Cyberspace واژه ای مرکب از دو کلمه Cyber و نیز عبارت Space به معنای فضا است. واژه سایبر از لغت یونانی Kybernetes به معنی سکاندار یا راهنما مشتق شده است. فضای سایبر در معنا به مجموعه هایی از ارتباطات درونی انسان ها از طریق کامپیوتر و فناوری های ارتباطات بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی گفته می شود.
نگاه کنید به:http://www.techterms.org/definition/cyberspace
